“Chỉ còn mùi hoa sữa nồng nàn

Trong căn phòng nhỏ bé

Đêm cuối thu trăng nhạt

Sương mù.” ⁽¹⁾

2003

em nhớ,

đêm nay là một đêm trăng sáng cuối hạ. anh vừa bay về hà nội từ moskva. một tháng làm việc ở nga khiến anh nhận ra mình nhớ nhung việt nam quá đỗi. nước nga xa hoa đẹp đẽ, rộng lớn và hùng vĩ thật giống trong tâm tưởng của anh, vậy nhưng nào thay thế được cái đất thủ đô nhỏ bé có ngôi nhà của chúng ta. ở trời âu mùa này đôi lúc có những đợt gió se lạnh đầu thu, tự nhiên anh nhớ tới những ngày hè vẫn đang còn lưu cữu đâu đó ở miền bắc việt nam. lại nhớ buổi trưa nắng hanh có thể làm một chai bia trúc bạch khoan khoái cả người, hay chiều hè đạp xe ra tây hồ ngắm hoàng hôn xuống, thoải mái và thanh thản làm sao. ở đây cũng tốt thật, nhưng anh không được cảm nhận được sự bình yên trong tâm hồn như khi trở về hà nội phố. vậy đấy, đất thủ đô làm anh mê luyến quá, khiến ngay cả khi xa rời nơi ấy trong thoáng chốc cũng đủ chất đống nhớ thương.

tuần trước, anh vừa đi ăn tối cùng với mấy người đồng nghiệp nước ngoài. bọn họ cùng chung ý tưởng muốn ăn thử món việt nên đã tới chợ danilovski tìm một quán phở ngon. ôi chao, sau dăm bảy ngày ăn chỉ toàn súp, mì, khoai tây, bánh nướng, cái mùi phở thấm đậm vị bò cùng quế, hồi, hành tây, thảo quả dậy lên trong khoang miệng trở nên lạ lẫm vô cùng. hẳn nhiên, nào có thể sánh bằng phở lý quốc sư hay phở thìn đúng chất hà nội, thế nhưng hôm ấy, bát phở với cái giá đắt gấp ba lần số tiền việt nam lại khiến anh ấn tượng vô cùng. có lẽ đúng như bố anh từng bảo, phải đi thật xa để hiểu được bản thân yêu mâm cơm nhà đến thế nào. điều ấy, đến nay anh mới chiêm nghiệm được.

những ngày cuối ở nga, anh càng nhanh nhanh muốn trở về. đến lúc ra sân bay, anh mới thở phào. khi nhìn thấy máy bay việt nam in hình hoa sen trờ tới đường băng, tim anh nhảy cẫng lên như một đứa trẻ thấy mẹ mới về. không còn cảm giác bồn chồn nhớ nhà, cũng không còn nhiều lo âu như khi ở nơi đất khách quê người. chỉ đơn thuần là cảm giác mừng rỡ như khi gặp lại người thân giữa chốn trời âu xa lạ. vừa tới khoang máy bay, anh đã kịp nghe thấy câu "chào mừng quý khách" rất quê hương từ một cô tiếp viên nói giọng bắc. tất cả đều trở nên lắng đọng. tiếng việt nghe sao thân thương và dịu dàng quá đỗi. đi ra nước ngoài, tìm được một câu xin chào ngọt ngào đất việt thật hiếm hoi. một tháng nghe tiếng nước ngoài xì xà xì xồ, đôi câu chữ của con người xa lạ ấy như một dòng suối mát lành làm dịu mát tâm hồn anh giữa thế gian vội vã.

máy bay kín đặc người. nào là những bác việt kiều lớn tuổi về thăm quê, nào là những đứa trẻ mang dòng máu đỏ da vàng nhưng chỉ mới lần đầu được đặt chân đến quê cha đất tổ, cũng có cả những người nước ngoài tới du lịch lần đầu. tất cả đều chung một đích đến là việt nam, đều háo hức mong chờ đến với đất nước hình chữ s. và anh cũng thấy vui lây. thật quý làm sao khi biết rằng việt nam vẫn được bạn bè năm châu cùng đồng bào ta đón mừng.

cũng chẳng biết bản thân đã ngủ gục từ bao giờ, nhưng khi tỉnh lại chợt nhận ra mình đã gần về đến hà nội kia rồi. khi máy bay xuyên qua làn mây mờ tiến vào không phận thành phố, một cảnh tượng kỳ ảo hiện ra trước mắt. cơ thể đã kiệt sức, nhưng tâm trí và trái tim anh dường như vừa được đánh thức. chẳng biết thành phố của ta đã trở nên xinh đẹp thế này từ bao giờ. khi nhìn từ trên cao, vào một đêm đen huyền diệu như hôm nay, khó có thể tin rằng đây là hà nội mà anh đã sống với nó cả đời người.

mặt trăng sáng một cách kỳ lạ, cái thứ ánh sáng trăng trắng ấy mạ toàn bộ cảnh vật với một màu bạc mơ màng. qua cửa sổ, anh ngắm nhìn thành phố đang lặng lẽ say ngủ. có đôi chút lạ lẫm khi thấy một đô thị náo nhiệt thật tĩnh lặng, yên bình. thành phố hơn tám triệu người giờ chỉ bé bằng một thị trấn đồ chơi, với những ngôi nhà nhỏ xíu bao quanh một vài cao ốc chọc trời. một lớp khói mỏng từ khu công nghiệp ngoại thành phủ lên khung cảnh, giống như một bộ lọc màu làm tất cả chỉ còn là những mảng đen trắng mờ ảo trong một bức hình đơn sắc. và có lẽ người hoạ sĩ nào đó vừa điểm xuyết lên kiệt tác của mình, khiến hàng ngàn ngôi sao lấp lánh đang rơi xuống thành phố, thắp sáng những đại lộ dài bên bờ hồ tây. những con đường, có lẽ chỉ được nhận biết thấy bởi dãy đèn thẳng hàng, đi theo những hoạ tiết ngang dọc chằng chịt. vật thể duy nhất còn sống trong bức hoạ này là những chiếc xe băng nhanh trên phố, tạo nên những tia sáng đan xen hiếm hoi rồi biến mất vào màn đêm.

từ những ô cửa sổ trên toà chung cư, mà mỗi ô là đại diện cho một gia đình, lỗ chỗ điểm sáng xen lẫn điểm đen. dường như anh có thể đọc được những mảnh đời trong mỗi hình chữ nhật sáng đèn. trong thành phố bận rộn này, đó có thể là một nhân viên văn phòng đang cố gắng làm cho xong đống công việc sắp đến hạn nộp, là một người vợ kiên nhẫn chờ đợi ông chồng nát rượu trở về, là một người bảo vệ chuẩn bị đi làm ca đêm, hay một cậu học sinh trung học ngủ quên trên quyển vở bài tập. đó chỉ là một vài trong hàng triệu cuộc sống mưu sinh ở hà nội. người nhân viên văn phòng, người vợ, người bảo vệ hay cậu học sinh, họ chắc cũng đều mệt mỏi, nhưng đâu còn lựa chọn nào khác? để ở lại thành phố giữa triệu người giỏi có dở có, chẳng có cách nào khác ngoài hy sinh và bám trụ lại, tranh đấu để có được cuộc sống tốt hơn. anh hay em, chúng ta đều là một mảnh ghép như thế trong hà nội rộng lớn này. có lẽ đêm mai thôi, anh cũng sẽ trở thành một ô cửa sáng đèn, thắp lên với niềm mong mỏi đợi chờ bóng hình người xưa.

thế gian yên tĩnh đến lạ thường, tựa như chẳng có gì cắt đứt được sự im lặng ấy. không ai có thể tượng tượng được vào sáng hôm sau, cũng là thành phố ấy, huyên náo với hàng triệu chiếc xe xuống đường chỉ trong vài phút, và người ta có thể quay cuồng giữa một mê cung chỉ toàn người, xe, cùng những bận rộn không hồi kết. hà nội thực sự ẩn chứa vô vàn điều bất ngờ, mà chính anh - một người con đất thủ đô - cũng khó lòng đoán biết hết được. mỗi một cảnh vật, một con người đều làm nên cái hồn không thể thay thế của thành phố, và rằng ngay cả một buổi đêm bình thường như thế cũng khiến anh ngây ngất trong men say cái đẹp của nơi này.

tiếng bấm mở đánh "cách" của dây đeo thắt lưng đưa anh về thực tại. quang cảnh yên tĩnh lúc trước đột trở nên sống động. máy bay đã hạ cánh, các hành khách đang sốt ruột lấy hành lý và gọi điện cho người thân. một đứa trẻ con khóc ré lên vì bầu không khí ngột ngạt khiến người mẹ phải ra sức dỗ dành. mọi thứ trở nên lộn xộn, vội vã, xô bồ. trong khoảnh khắc ấy, anh biết mình đã về nhà. rảo bước xuống cầu thang máy bay, anh hít một hơi thật sâu. gió thu vừa đến, đưa những ngón tay lành lạnh chạm vào da thịt. thậm chí, anh có thể cảm nhận thấy hương cốm mới lẫn trong mùi hoa sữa ngọt ngào lẩn quẩn đâu đây. hà nội vào thu thật đáng yêu và thơ mộng biết mấy, tựa như một nàng thiếu nữ chớm xuân thì vừa trong sáng, lại vừa quyến rũ.

anh vẫy một chiếc ta-xi về nhà. cậu tài xế đoán chừng chỉ giữa hai mươi lẳng lặng giúp anh chất hành lý lên xe rồi vặn tay lái đi về hướng nội thành. giờ thì anh đang thực sự ở trong cái bức hoạ mà khi nãy anh vừa được chiêm ngưỡng từ trên cao, và kỳ lạ thay, cảnh tượng ấy thậm chí còn yên bình hơn gấp bội. từ đường cao tốc trở về, hai bên đường chỉ toàn bóng đêm. lác đác ở nơi xa, có lẽ là bắc ninh hay sơn tây, ánh đèn khu công nghiệp vẫn đang thắp sáng, ngày đêm không nghỉ để phục vụ đất nước. còn lại, những ruộng lúa bên lề đường đã chìm vào đêm tối. mai này khi đất nước ta công nghiệp hoá, những khu đô thị, nhà máy sẽ thay thế ruộng lúa bạt ngàn, sẽ sáng trưng ánh đèn điện của tương lai. khi ấy có lẽ hà nội sẽ đẹp hơn, nhưng đẹp theo một kiểu cách khác, sẽ không còn là mảnh đất thủ đô u tĩnh hoài cổ mà chúng ta từng biết.

đi qua hồ gươm, đèn đóm hai bờ hồ và trên tháp rùa thắp sáng rực. vài đôi tình nhân vẫn ngồi chuyện trò tâm tình trên ghế đá, để sương đêm rơi trên những mái đầu xanh. cô gái khẽ rúc vào lòng chàng trai, nũng nịu những lời ngọt ngào. anh chợt ghen tị với họ. ước gì có em ở đây để ta cùng đi dạo một vòng hồ gươm vào ban đêm, cảm nhận sương sớm thấm vào lòng và hàn huyên những câu chuyện vô tư lặt vặt như thời niên thiếu. và rồi anh sẽ chở em đi ăn phở sớm, hay ghé qua một quán xôi mua dăm đồng xôi lạc, xôi vò. ôi chao, giá mà có cái gọi là tấm vé quay ngược thời gian, anh sẽ đánh đổi tất cả mọi thứ để mua nó.

chặng đường dài rút cục cũng đã đến hồi kết. anh đứng trước cửa nhà, lòng xao động mấy giây rằng đây liệu có phải nhà của mình. căn nhà ta đã ở mấy chục năm như vậy, thế mà anh bỗng thấy xa lạ quá, đến nỗi tra khoá vào lỗ cũng chợt thấy lúng túng. cửa nhà bật mở, một mùi hương dịu mát thoang thoảng ùa vào mũi theo cơn gió đêm. hình như mẹ đã cắm một bó hoa mới vào lọ khi bà ghé qua đây vào đầu tuần. hương hoa loa kèn vẫn chưa kịp phai, những đài hoa lấp ló ẩn hiện sau cánh hoa trắng ngần e ấp chưa kịp nở hết. và trong không gian ấy, có một mùi hoa nhài nhẹ nhàng mà thân thuộc lướt qua, như có, như không, lặng lẽ tan vào trong sương đêm.

đó có phải là em không?