Ngày 30 tháng 4 năm nay, một lần nữa chúng ta nhìn lại chặng đường đã qua của dân tộc. 47 năm đã trôi qua kể từ ngày đất nước ta nối liền một dải, đã không ngừng đổi mới và vươn lên khỏi đống đổ nát của chiến tranh.

Hoà bình ngày nay có được chính là nhờ công ơn của các vị anh hùng liệt sỹ, mà hẳn chúng ta đã từng có lần được nhìn những bia đá tượng đồng khắc ghi tên họ. Vậy mà vẫn còn đó rất nhiều liệt sỹ chưa biết tên và đến nay, chúng ta cũng chưa thể biết hết công lao. Trong đó, có những chiến sỹ tình báo.

Họ có thể xuất thân từ đủ mọi ngành nghề, đến từ nhiều tầng lớp trong xã hội. Có người trở thành gương mặt nổi cộm trong chính trường miền Nam, cũng có nhiều người dường như chỉ mờ nhạt. Nhưng tất cả, họ đã góp phần vào công cuộc đấu tranh của nhân dân miền Nam, mở đường cho quân dân miền Bắc cùng tiến tới thắng lợi.

Mình vẫn hoài tự hỏi làm sao những chiến sỹ tình báo có lý tưởng và trái tim cao đẹp đến vậy? Dấn thân vào tình báo, họ bị nghi kị đủ đường, cả từ bên địch lẫn bên ta. Và cũng có thể, họ từng phải đấu tranh với những suy nghĩ trái chiều trong chính bản thân. Chỉ cần một sơ sảy cũng sẽ đưa mình vào chỗ chết. Vậy mà họ vẫn một lòng kiên trung với Cách mạng, không quản ngại nguy hiểm rình rập để nắm được những thông tin quý giá cho phía ta, mà nhiều thông tin trong đó chính là đường lối để chúng ta đi đến chiến thắng. Nhiều người đến khi ra đi cũng chưa thấy được ngày Độc lập. Thậm chí do hoàn cảnh ngặt nghèo lúc đó mà cũng chưa được Cách mạng giải mã, ghi công xứng đáng với những chiến công thầm lặng của họ.

Gần đây, mình có tìm hiểu về nhà tình báo, Đại tá Phạm Ngọc Thảo - nguyên mẫu nhân vật Nguyễn Thành Luân trong Ván bài lật ngửa.

Ông hy sinh năm 1965, trước khi nổ ra những cuộc tiến công lớn của ta như năm 1968, 1972, 1975. Chưa được thấy ngày đất nước thống nhất, mình tự hỏi ông cảm thấy như thế nào. Liệu ông có nghĩ rằng 10 năm sau ngày ông mất, Bắc Nam đã sum họp một nhà.

Rất nhiều chiến sỹ tình báo như vậy đã dành bao nhiêu tâm sức cho giờ phút chiến thắng, vậy mà không được sống trong quãng thời gian đó chỉ một ngày. Do đó, mình hy vọng chúng ta có thể biết nhiều hơn đến công lao của họ, để hiểu rằng họ là một nhân tố vô cùng quan trọng để dân tộc ta có được ngày hôm nay.

Người chiến sỹ tình báo đã đi qua cuộc chiến như thế nào? Họ đã hy sinh những gì, cống hiến những gì? Chúng ta có thể tìm hiểu một phần qua phim tài liệu:

Đường đến Dinh Độc Lập

"Đến Dinh Độc Lập là con đường dài suốt cuộc chiến tranh nằm dưới bàn chân chiến sĩ. Con đường đó không chỉ có mọi hướng của chiến trường, ồn ào đi trong lửa đạn, mà còn thầm lặng có ở trong Dinh Độc Lập - đường của các chiến sĩ tình báo. Đó là con đường nhỏ mở ra trong muôn vạn con đường của dân tộc đi đến chiến thắng toàn vẹn.

...

Sau ngày chiến thắng, chúng ta có dịp nhìn lại chặng đường hy sinh gian khổ đã đi qua. Biết bao người con ưu tú vắng mặt trong ngày sum họp. Họ đã hy sinh trên bầu trời, ngoài biển khơi, trong địa đạo, và các nẻo đường rừng trên những con đường tiến công trải dài theo đất nước. Có người là anh hùng, có người là vô danh, nhưng tất cả đã hoá thành bất tử trong đất đai mọi miền Tổ quốc. Sau ngày chiến thắng, trong nhóm tình báo, nhiều người cũng đã ra đi trước khi chúng ta biết đến những chiến công của họ.

...

Chúng ta đã lùi xa cuộc chiến tranh. Năm tháng đã xoá dấu vết những con đường tiến công, kể cả đường Trường Sơn từng hoá thành đại lộ in dấu hàng triệu bàn chân chiến sĩ. Từng bậc cầu thang bước vào Dinh Độc Lập một thời là con đường nghiệt ngã của các chiến sĩ tình báo, giờ đã hoá đường chung cho khách du lịch thập phương. Nhưng, máu đã thấm vào đất, con đường đến Dinh Độc Lập của thời chiến tranh không mất đi. Nó còn chạy mãi trong tâm trí của các thế hệ đánh giặc, nó đã hoá gương mặt Tổ quốc thống nhất. Đó là tài sản của thế hệ đi trước trân trọng và tin tưởng trao lại cho thế hệ trẻ hôm nay."